Fado jest gatunkiem muzycznym powstałym w XIX wieku w ubogich dzielnicach portowych miast portugalski. Polega on na wykonywaniu melancholijnych pieśni przez wokalistę, któremu towarzyszą 2 gitary.
Słowo fado oznacza przeznaczenie, los. W nastrojowych, nostalgicznych utworach odnaleźć można wyjątkową intensywność doznań i przeżywanych emocji. Pełne smutku, tęsknoty i przygnębienia teksty, mimo że niekiedy opowiadają o przyziemnych tematach, skutecznie poruszają serca słuchaczy. Kompozycje te stanową znakomite połączenie prostoty oraz wyrafinowanego stylu.
Fado wykonywane jest wyłącznie w języku portugalskim. Sprawia to, że pieśni nabierają unikalnego charakteru pełnego południowoamerykańskich, afrykańskich oraz azjatyckich wpływów.
Wiemy już czym jest fado. A jaka jest jego historia? Zgodnie z ogólnie przyjętą wersją, pojawiło się ono w Lizbonie w połowie XIX wieku, w dzielnicy Alfama. Jest to najstarsza część Lizbony zamieszkiwana w dużej części przez potomków mieszanych małżeństw Portugalczyków oraz przybyszy z Brazylii i Afryki.
Silny wpływ na rozwój fado miał popularny w Portugalii i Brazylii taniec fofa, wywodzący się z Brazylii lundu oraz hiszpańskie fandago. Niemałą rolę odegrała tutaj także portugalska literatura i poezja. Początkowo nazwą fado określany był brazylijski taniec wykonywany przy akompaniamencie pięciostrunowej gitary.
Wyróżnia się 4 okresy w rozwoju fado:
1830 — 1868 — rozwijał się on wówczas w niższych warstwach społecznych. Wtedy również pojawiła się pierwsza znana piosenkarka fado — Maria Cevera.
1869 — 1890 — fado stało się popularne wśród przedstawicieli wyższych sfer.
1890 — 1920 — gatunek ten uległ zróżnicowaniu i rozpowszechnieniu.
Od 1930 — fado przekształcił się z gatunku muzyki ludowej w profesjonalny.
Jeżeli chodzi o rozwój fado w XX wieku, odbywał się on w czasie panowania faszystowskiej dyktatury Salazara. Cenzura zatwierdzała teksty utworów, a wykonawcy zobowiązani byli o uzyskiwanie każdorazowej zgody na występ.
Obecnie fado występuje w 2 głównych wersjach. Do czynienia możemy mieć z fado lizbońskim, które wykonywane jest zarówno przez kobiety, jak i przez mężczyzn oraz fado z Coimbry, które wykonują wyłącznie mężczyźni.
Za królowę fado uznaje się portugalską artystkę — Amalię Rodrigues. Do jej atutów, poza przejmującym głosem, zaliczyć można było również niewątpliwy urok osobisty oraz czar, jaki wokół siebie roztaczała. Swoją karierę rozpoczęła jako szwaczka i sprzedawczyni owoców.
Kluby grające muzykę fado są niezwykle popularne w całej Portugalii. Chcąc posłuchać autentycznych, przejmujących dźwięków, należy wybrać się do Lizbony. Najpopularniejsze lokale znajdują się w Alfamie oraz Bairro Alto. Osoby szukające klimatycznego lokalu słynącego z występów najlepszych muzyków fado, udać powinny się do Clube de fado w Alfamie. Jak zachowywać się podczas występów fado? W ich trakcie nie należy rozmawiać i bić prawo — jest to przejaw szacunku dla artystów.
