Zaburzenie osobowości typu borderline to złożony i trudny stan psychiczny, który wpływa na szereg aspektów życia osoby nim dotkniętej i jej otoczenia. Osoba z borderline lawiruje na granicy emocji i cechuje się niestabilnością zarówno w postrzeganiu siebie samej, jak i relacji międzyludzkich. Przeczytaj, co się kryje za tym zaburzeniem i jakie strategie i terapie najbardziej pomagają osobom z borderline prowadzić udane życie?
Co to jest osobowość borderline?
Zaburzenie osobowości typu borderline nazywane również z zaburzeniem z pogranicza (z ang. zaburzeniem borderline — linia graniczna) jest zaburzeniem psychicznym, charakteryzującym się trwałą niestabilnością w obrazie samego siebie, w emocjach oraz w relacjach międzyludzkich. Zaburzenie to dotyczy różnych obszarów życia i zazwyczaj zaczyna się we wczesnej dorosłości i trwa przez całe życie.
Zaburzenie osobowości typu borderline jest jednym z kilku typów zaburzeń psychicznych zidentyfikowanych w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób Światowej Organizacji Zdrowia ICD-10 oraz w Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM).
Borderline w DSM jest klasyfikowane jako zaburzenie osobowości z grupy B, czyli dramatyczne, emocjonalne lub niestabilne. Grupa B obejmuje także zaburzenie osobowości typu antyspołecznego, narcystycznego oraz histrionicznego.
Natomiast nieco inaczej zaburzenia osobowości ujmuje obowiązująca w Polsce klasyfikacja ICD-10, która stawia zaburzenia osobowości na równi z innymi chorobami jak np. zaburzenia afektywno dwubiegunowe, czy schizofrenia.
Borderline — diagnoza i cechy osoby z zaburzeniami osobowości
W klasyfikacji ICD-10 zdefiniowana została tzw. osobowość chwiejna emocjonalnie, w ramach której występują dwa podtypy: impulsywny (F60.30) i borderline (F60.31).
Typ impulsywny osobowości chwiejnej emocjonalnie charakteryzuje się wyraźną skłonnością do konfliktów, kłótliwością i impulsywnością.
Natomiast aby zdiagnozować drugi typ z pogranicza osobowości chwiejnej emocjonalnie, czyli borderline, dana osoba musi trwale cechować się m.in. trzema zaburzeniami spośród poniższej listy:
- nieumiejętność nawiązania głębokich więzi,
- intensywne angażowanie się w toksyczne, niestabilne związki,
- lęk przed samotnością,
- lęk przed zaangażowaniem,
- unikanie potencjalnego porzucenia (nagłe zerwanie relacji),
- nieidentyfikowanie obrazu własnej osoby,
- brak ustalonych celów i preferencji,
- działania destrukcyjne (groźby lub działania samobójcze i samookaleczenia),
- stałe poczucie pustki wewnętrznej,
- doświadczanie objawów dysocjacji lub paranoi.
Ponadto u osób z osobowością z pogranicza często diagnozowane są choroby i zaburzenia towarzyszące np. depresja czy zaburzenia lękowe.
Terapia i leczenie osób z zaburzeniami borderline
Leczenie zaburzenia osobowości typu borderline obejmuje głównie terapię psychologiczną, ale może też być wspomagane leczeniem farmakologicznym w celu złagodzenia niektórych objawów np. depresji.
Do najczęściej stosowanych terapii psychologicznych u osób zmagających się z borderline, a także ich bliskich należą:
- Terapia dialektyczno-behawioralna, czyli tzw. terapia 12 kroków, jest jedną z najczęściej stosowanych terapii u osób z pogranicza osobowości. Terapia ta skupia się głównie na nauczaniu pacjenta takich umiejętności jak: radzenie sobie ze stresem, zarządzanie emocjami, nawiązywanie i utrzymywanie relacji.
- Terapia poznawczo-behawioralna pomaga pacjentom zrozumieć daną sytuację lub emocje i w związku z tym zmienić jego negatywne wzorce myślenia i zachowania.
- Grupy wsparcia — wsparcie grupy pomaga poczuć się mniej samotnie i lepiej zrozumieć swoje zaburzenie.
- Terapia psychodynamiczna jest formą terapii, która skupia się na zrozumieniu, jak przeszłe doświadczenia i nieuświadomione procesy myślowe wpływają na obecne zachowanie pacjenta.
- Terapia schematów będąca formą terapii poznawczo-behawioralnej, która skupia się na zrozumieniu i zmianie głęboko zakorzenionych negatywnych schematów (przekonań i wzorców myślenia).
Warto pamiętać, że efektywna terapia zaburzenia osobowości typu borderline wymaga czasu i zaangażowania. Każda osoba i dolegające jej zaburzenie są inne, dlatego plan leczenia jest dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Podsumowując, zaburzenie osobowości typu borderline jest kompleksowym zaburzeniem psychicznym, które charakteryzuje się głównie niestabilnością w relacjach, zaburzonym obrazie samego siebie i chwiejnością emocjonalną.
Ponadto osoby z borderline bywają destruktywne dla samych siebie i swojego otoczenia, albowiem często stosują wobec bliskich szantaż emocjonalny, dokonują samookaleczeń i prób samobójczych.
Choć proces leczenia często wymaga czasu, cierpliwości i zaangażowania, to wiele osób z borderline doświadcza poprawy. Dlatego dobrze dobrana psychoterapia oraz pomoc grup wsparcia pozwala na czerpanie satysfakcji z życia pomimo występujących zaburzeń.
