Zespół Otella, nazwany imieniem Szekspirowskiego bohatera, określany jest także urojeniem zazdrości, jest rzadką formą psychozy urojeniowej cechującą się intensywną, obsesyjną i zazwyczaj bezpodstawną zazdrością. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zaburzeniu, jego objawom, diagnozie oraz metodom terapii.
Co to jest Zespół Otella?
Zespół Otella, znany również jako zespół zazdrości urojeniowej jest formą psychozy. Osoba doświadczająca tej psychozy urojeniowej niesłusznie wierzy, że jej partner jest niewierny, pomimo braku dowodów, czy nawet mimo faktów przeczących niewierności. Obsesyjna myśl o zdradzie może skłonić osobę ją odczuwającą do przemocy psychicznej i fizycznej wobec partnera.
Zespół ten został nazwany w nawiązaniu do tytułowego bohatera dramatu Szekspira „Otello”. Mężczyzna w obsesyjnym przekonaniu o niewierności swojej żony zabił ją, a gdy odkrył, że błędnie myślał o ukochanej, popełnił samobójstwo.
Na Zespół Otella, podobnie jak inne formy psychozy w szczególności narażone są osoby z chorobą alkoholową, a jej symptomy często występują podczas upojenia alkoholowego. Dlatego inna nazwa tego schorzenia to zespół zazdrości delirycznej i jest ono wpisane w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10) jako zaburzenie urojeniowe pod kategorią F22, a w Amerykańskim Systemie Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych (DSM-5 ) znajduje się pod kategorią 297.1.
Warto zaznaczyć, że ten rodzaj psychozy dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn.
Czym objawia się Zespół Otella?
Zespół Otella ma cechy obsesji urojeniowej zafiksowanej na temacie zdrady i przejawia się wieloma specyficznymi objawami takimi jak:
- obsesyjne myśli o zdradzie — osoba z Zespołem Otella nieustannie myśli o tym, że ukochana osoba ją zdradza. Te myśli pojawiają się bez uzasadnianie i nie mają potwierdzenia w rzeczywistości. Zdarza się też, że osoba z Zespołem Otella faktycznie jest zdradzana, lecz nie dostrzega prawdziwych dowodów niewierności, a jako dowody przedstawia niewłaściwe (urojone) fakty;
- szukanie dowodów — osoba z urojeniem może nieustannie szukać dowodów na zdradę i w tym celu śledzi partnera, przeszukuje jego rzeczy, czyta jego wiadomości itp.;
- nieufność i podejrzliwość — osoba z Zespołem Otella jest wobec swojego partnera nieufna i bardzo podejrzliwa pomimo otrzymywania zapewnień o uczuciu;
- negacja faktów i rzeczywistości -: chory z Zespołem Otella może nadal utrzymywać swoje przekonania. o zdradzie, nawet gdy jest skonfrontowana z dowodami mówiącymi o fałszywości jej przekonania;
- agresja — w niektórych przypadkach, Zespół Otella prowadzi do agresji wobec partnera. Agresja ta może mieć formę przemocy psychicznej, jak i fizycznej;
- depresja i lęki — ludzie z Zespołem Otella często doświadczają lęków i depresji wynikających z obsesyjnych myśli o zdradzie ukochanego.
Zespół Otella, a alkohol
Zespół Otella jest często związany z przewlekłym alkoholizmem, chociaż warto zaznaczyć, że alkohol nie jest jedynym możliwym czynnikiem ryzyka wystąpienia tego zaburzenia.
Alkohol działa depresyjnie na układ nerwowy i jego przewlekłe spożycie może prowadzić do trwałych zmian w mózgu, a owe zmiany zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń urojeniowych, w tym Zespołu Otella.
Ponadto nadużywanie alkoholu zniekształca również postrzeganie rzeczywistości i nasila uczucia zazdrości i nieufności, co może być przyczyną urojeń dotyczących zdrady.
Leczenie Zespołu Otella u alkoholika powinno obejmować zarówno terapie dotyczące zarządzanie urojeniami, jak i leczenie odwykowe.
Warto pamiętać, o tym, że zespół Otella zdarza się także u osób bez uzależnienia od alkoholu.
Zespół Otella — diagnoza
Zespół Otella jest rzadkim zaburzeniem trudnym do zdiagnozowania, gdyż jego objawy mogą przypominać wiele innych zaburzeń i chorób psychicznych, takich jak schizofrenia, zaburzenia nastroju, zaburzenia lękowe czy borderline.
Dlatego warto by diagnoza Zespołu Otella obejmowała wywiad zawierający pytania dotyczące objawów, historii zdrowia psychicznego i fizycznego, a także życia pacjenta. Ważna jest także ocena psychologiczna dokonywana na podstawie testów psychologicznych, które mogą pomóc zrozumieć myślenie, uczucia i zachowanie pacjenta.
Przydatna do rozpoznania Zespołu Otella jest także obserwacja zachowania dotycząca przede wszystkim agresji i reakcji emocjonalnych.
Ponadto, aby postawić diagnozę Zespołu Otella, konieczne jest wykluczenie innych zaburzeń zdrowia psychicznego, które mogą powodować podobne objawy. Warto pamiętać, że diagnoza zespołu Otella musi być postawiona przez wykwalifikowanego specjalistę w dziedzinie zdrowia psychicznego.
Zespół Otella – leczenie
Największym problemem z leczeniem Zespołu Otella, jest to, że pacjenci często nie uznają swojego stanu psychicznego za problem. Leczenie Zespołu Otella zwykle koncentruje się na kontroli nad objawami i poprawie jakości życia, na co największy wpływ ma zwykle terapia psychologiczna. Często w tym przypadku stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna, gdyż ta forma terapii pomaga pacjentom zrozumieć i zmienić swoje myślenie, uczucia i zachowania, w tym te związane z zazdrością.
Ponadto, ponieważ Zespół Otella dotyczy przede wszystkim związków, polecana jest także terapia małżeńska lub rodzinna, która może pomóc poprawić relacje i pokazuje członkom rodziny, jak wspierać pacjenta.
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leczenia objawów związanych z zespołem Otella lekami przeciwpsychotycznymi, przeciwlękowymi lub przeciwdepresyjnymi.
Podsumowując, Zespół Otella nie jest tylko zazdrością, lecz obsesyjnym i toksycznym przekonaniem o niewierności partnera. Dlatego ważne jest, aby nie ignorować lub bagatelizować zachowania oraz odczuć osoby cierpiącej na Zespół Otella. Zazwyczaj zarówno chory, jak i jego bliscy wymagają profesjonalnej pomocy psychologicznej czy psychiatrycznej.
